Industrialiseer de bouw samen, of niet

In Nederland zie ik meer ambitie om prefab en industrialisatie grootschalig toe te passen. Er ontstaan fabrieken die honderden woningen per jaar van de band moeten laten rollen. Op papier klinkt dat fantastisch. In de praktijk blijken vergunningen, gemeentelijke procedures en bewonersvoorkeuren vaak roet in het eten te gooien. Daardoor raken fabrieken halfleeg, terwijl de investeringen enorm zijn. Bij Danilith produceren wij in onze fabriek in België gemiddeld 250 woningen per jaar. Dat is veel, maar het zou veel meer kunnen zijn als er minder ruis in het proces zat.

De kern van het probleem is dat er te weinig standaardisatie is. Als je een auto ontwikkelt, zoals een Audi A3, weet elke toeleverancier precies wat er moet gebeuren. Elk schroefje past. In de bouw is dat totaal anders. Materialen veranderen continu door nieuwe regels of schaarste. Isolatie moet dikker, beton krijgt een andere samenstelling, leveranciers wijzigen hun assortiment. Machines moeten telkens opnieuw worden gekalibreerd, software moet aangepast worden en elk detail wordt weer maatwerk. Dat maakt industrialisatie kostbaar en omslachtig. Een nieuwe machine aanschaffen betekent bij ons al snel een investering van enkele miljoenen euro’s. Die moet je wel kunnen terugverdienen.

Daarom zeg ik iets dat misschien tegenstrijdig klinkt: we hebben méér concurrentie nodig. Hoe meer partijen prefab en industrialisatie omarmen, hoe beter voor de sector. Want als er meer vraag is naar geautomatiseerde productiesystemen en software, worden die goedkoper. Als leveranciers zien dat er volume ontstaat, komen er standaardproducten op de markt. En als architecten en gemeenten wennen aan deze manier van bouwen, hoeven we niet telkens opnieuw uit te leggen waarom prefab óók maatwerk kan opleveren.

Bij Danilith proberen we die balans te vinden. Dankzij BIM en slimme productielijnen assembleren we woningen die uniek zijn voor de klant, maar toch in zes maanden tijd klaarstaan. Daarnaast is duurzaamheid een drijvende kracht. Prefab biedt de mogelijkheid om afvalstromen te beperken, productieprocessen te elektrificeren en materiaalstromen beter te recyclen. Onze fabriek draait grotendeels op zonne-energie en steeds meer machines zijn elektrisch. Maar ook hier geldt: zolang alternatieve materialen schaars en duur zijn, kunnen we nog geen sprong maken. Samenwerking en schaalgrootte zijn noodzakelijk om echt door te breken.

Tot slot: de sector moet aantrekkelijker worden voor jongeren. Dat is misschien wel mijn grootste zorg. Onlangs gaf ik een rondleiding aan een groep ingenieursstudenten. Aan het eind vroeg ik wie er later in de bouw wilde werken. Geen enkele hand ging omhoog. Dat doet pijn. De bouw wordt nog steeds geassocieerd met fysiek zwaar werk, koude werfomstandigheden en weinig innovatie. Terwijl de realiteit anders is. Prefab en industrialisatie maken van de bouw een hightech sector, met robots, automatisering en digitale ontwerpmodellen. Het is een plek waar je als ingenieur of technicus creativiteit kunt combineren met technologie en maatschappelijke impact.

De toekomst van de bouw ligt in industrialisatie. Maar die toekomst realiseren we alleen samen. Met meer spelers, meer standaardisatie en lagere kosten. Dan kunnen we sneller, betaalbaarder en duurzamer bouwen – én een sector creëren die jongeren niet afschrikt, maar juist aantrekt.

Lucas Delmulle,
Bestuurder Danilith Delmulle