Fast Lane: de snelweg naar een bouwvergunning

De Fast Lane staat of valt met een stevige kwaliteit als basis. Die wordt gelegd door systeem- en typegoedkeuring. Bij systeemgoedkeuring kijkt een onafhankelijke instantie naar het kwaliteitsmanagementsysteem van de bouwer: is de organisatie zó ingericht dat zij structureel en aantoonbaar kwaliteit levert? Bij typegoedkeuring wordt een representatief voorbeeld van een woning(-onderdeel) of proces eenmalig beoordeeld namens een erkende onafhankelijke instantie (Kiwa, SKH, SKG-IKOB) op de eisen uit het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Zodra dit representatieve voorbeeld voldoet, geldt de goedkeuring voor alle herhaalbare woningen of processen.

De type- en systeemgoedkeuring voor de woning kan vervolgens ook als Erkende Kwaliteitsverklaring geregistreerd worden. Deze certificeerde woningen voldoen vooraf aantoonbaar aan de technische eisen, waardoor gemeenten en kwaliteitsborgers geen technische toetsing en toezicht meer hoeven te doen. Met andere woorden, gemeenten hoeven dan alleen nog te kijken naar de ruimtelijke aspecten of bijzondere lokale omstandigheden, zoals bijvoorbeeld funderingen op slappe grond of extra geluidswerend glas bij een snelweg.

Tijdwinst in jaren

De inzet van typegoedkeuring biedt een versnelling in het traject. Waar een traditioneel voorbereidingstraject acht tot tien jaar duurt, kan dit in de Fast Lane worden teruggebracht naar vier tot zes jaar. En waar de vergunningverlening nu vaak zes tot acht weken in beslag neemt, kan die met een gecertificeerd concept in één dag plaatsvinden. Niet doordat er eisen worden overgeslagen, maar doordat duidelijk is dát en hóe aan die eisen is voldaan. Dit wordt mogelijk door de combinatie van een type gecertificeerde woning en interventies in het voorbereidingstraject, zoals een vroegtijdig gesprek tussen opdrachtgever, bouwer of aanbieder van het woningconcept, gemeente en andere betrokkenen. In dat gesprek, voorafgaand aan of tijdens de keuze van een woningconcept, wordt gekeken naar de omgevingsaspecten en of het type gecertificeerde woningconcept past binnen de geldende ruimtelijke eisen.

In de huidige praktijk gaat veel tijd verloren aan voortdurende afstemming. Gemeenten en ontwikkelaars wisselen stapels documenten uit, ontwerpen worden aangepast en opnieuw getoetst, en beslissingen schuiven vooruit. De Fast Lane doorbreekt dit patroon door vroegtijdig overleg tussen opdrachtgever, aanbieder van een industrieel woonconcept en gemeente in te bouwen en op basis daarvan vroegtijdig showstoppers te ondervangen en afspraken te maken en rollen strak te verdelen. Dat vergroot de voorspelbaarheid van het proces en geeft tegelijkertijd alle partijen houvast.

Immers, de gemeente kan haar adviseurs planmatig inzetten, de aanvrager weet waar hij aan toe is en de leverancier van het woningconcept kan rekenen op een eenduidig beoordelingskader. Ook voor bewoners en investeerders levert dit waarde op: het risico van vertraging en extra kosten wordt namelijk aanzienlijk kleiner.

In ontwikkeling

De FastLane is geen papieren belofte, maar evenmin al dagelijkse praktijk. In twee regio's wordt er nu onder regie en met ondersteuning van De Bouwcampus gewerkt aan afspraken om de route in te regelen. Daarbij hoort ook een escalatiemodel: wat als een project tóch afwijkt van de standaard? Hoe worden lokale omstandigheden ingepast zonder de snelheid te verliezen? Zulke vragen moeten samen met gemeenten, kwaliteitsborgers en bouwers beantwoord worden.

Met andere woorden, het is nadrukkelijk nog een ontwikkeltraject waarin de sector leert hoe ze type- en systeemgoedkeuringen het beste kunnen toepassen en welke interventies in het voorbereidingstraject nodig zijn om voorspelbaarheid én aantoonbaarheid gedurende het traject te creëren. Daarbij is het overigens belangrijk dat gemeenten vertrouwen opbouwen in de zekerheid die certificering biedt, en dat bouwers hun processen verder standaardiseren.

Programmalijn

De Fast Lane maakt deel uit van Programmalijn 1, van het landelijke Innovatie- & Opschalingsprogramma Woningbouw (IOP). Dit programma richt zich op manieren om de woningbouwproductie te versnellen én te vergroten, zonder in te boeten op kwaliteit en veiligheid. De Fast Lane is daarin een sleutelproject: het laat namelijk zien dat innovatie niet alleen gaat om nieuwe bouwmethoden, maar ook om slimmer organiseren en beter gebruikmaken van certificering.

Steigers

De Fast Lane betekent overigens niet dat morgen iedere vergunning in één dag rond is. Het is een route die nog in de steigers staat, met duidelijke randvoorwaarden en nog veel werk aan afspraken en vertrouwen. Maar het perspectief is helder: wie bouwt met gecertificeerde concepten, en vroegtijdig in samenspraak tussen opdrachtgever, gemeente en aanbieder/bouwer afspraken maakt, kan rekenen op een veel sneller en voorspelbaarder proces. En daarmee levert de Fast Lane niet alleen tijdwinst en kostenbesparing op, maar vooral ook een bijdrage aan het grotere doel: sneller en met zekerheid de broodnodige woningen realiseren waar Nederland om vraagt.