Subtiele woningbouw in polderlandschap
BRTArchitecten onderzoekt hoe nieuwbouw in Noord-Holland en Friesland kan aansluiten bij landschap, traditie en ruimtelijke kwaliteit
BRTArchitecten onderzocht in opdracht van Stichting Architecten Werkgemeenschap Tauber of in het traditionele Noord-Hollandse en Friese polderlandschap subtiel woningbouw ingevoegd kan worden. Het bureau kwam daarbij tot drie nieuwe, landschappelijke woonvormen: in een dijk, op een terp en in een stolp.
Het huidige woningbouwdebat richt zich sterk op verdichting van stedelijk gebied. BRTArchitecten erkent die redenen, maar vraagt zich af welke kansen er buiten de stad liggen en of het open landschap behouden en geactiveerd kan worden. Het bureau ging ervan uit dat in een landschap met stolpboerderijen, terpen en dijken veel inspiratie ligt voor een andere kijk op wonen. Daarmee ontstaat direct de vraag hoe nieuwbouw in dit weidse en gekoesterde landschap geïntegreerd kan worden en waar de bouwkundige grenzen liggen.
Wonen op het platteland, of dit nu in Noord-Holland of Friesland is, blijft volgens de architecten vooral iets voor mensen die bereid zijn afgelegen te wonen en met tegenwind naar school en werk te fietsen. De locaties zijn niet doorsnee. Elke toevoeging aan dit landschap moet zich verhouden tot landschap, lokale bouwtraditie en ruimtelijke kwaliteit, die vaak beschermd is. Het onderzoek leverde drie typen woongebouwen en een woonmentaliteit op.
Dijk van een Woning
Dijken zijn in het Nederlandse landschap ruimtebepalende lijnen en symbolen van ingrijpen in eerdere landschappelijke situaties. Deze vanzelfsprekendheid is door BRTArchitecten ingezet als stijlvorm. Dit levert woningbouw op die visueel en cultuurhistorisch aansluit bij de omgeving. Het type biedt vrij uitzicht aan beide zijden van de polder en heeft de kwaliteiten van een doorzonwoning. De woningen zijn bereikbaar via een dijktrap met fietsenstalling. Ze kunnen als twee-, drie- of vierkamerwoning worden uitgevoerd en duurzaam- en natuurinclusief bouwen is inherent aan de aanpak.
Woonheuvel De Terp
Terpen, wierden en warften zijn kunstmatige heuvels die vroeger bescherming boden tegen overstromingen. Woonheuvel De Terp is een hedendaagse adaptatie van deze vorm en biedt ruimte aan minimaal 21 woningen met een verborgen parkeerruimte. Terpen worden in het onderzoek gezien als symbolen van saamhorigheid; de woonheuvel zou daarom kunnen functioneren als collectieve woonvorm. De onderzoekers stellen daarbij de vraag of het aanleggen van nieuwe terpen acceptabel is.
Stolpwoningen
Het derde type is gebaseerd op de stolpboerderij, ontstaan in de 16e eeuw uit de behoefte hooi en graan inpandig op te slaan. De nieuwe woonvariant heeft een bouwvlak van 20 bij 20 meter maar oogt kleiner door de lage gootlijn en gevel. Zoals voorheen staat het volume solitair in het groen en parkeren gebeurt in de stolp, op de plek waar ooit het vee stond. Ook hier is het uitzicht vanuit de twaalf woningen een sterke troef.
Bekijk meer impressies op de website van BRTArchitecten.
Bron: Architectenweb - 3 december 2025
Foto: BRTArchitecten
