Groots denken vraagt om regie

Na jarenlange ervaring bij de gemeente Amsterdam stapte Agricola over naar BPD, waar ze de publieke oriëntatie en het langetermijnperspectief herkent. Binnen haar regio werkt ze aan grootschalige gebiedsontwikkelingen, met jaarlijks circa 1500 tot 2000 woningen. Ze richt zich vooral op het bewaken van kwaliteit binnen complexe samenwerkingen, waar betaalbare woningbouw moet worden gecombineerd met marktgedreven opbrengsten.

Landschappelijke ontwikkeling

Naast verduurzaming van vastgoed richt Agricola zich op integrale, 'landschappelijke ontwikkeling'. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar woningen en openbare ruimte, maar ook naar onderliggende systemen zoals waterbeheer, ecologie en biodiversiteit. Dit vergt samenwerking over projectgrenzen heen met partijen als andere gemeenten en waterschappen.

Ze wijst op het belang van kennis van de historische opbouw van het landschap. De diepere structuren bepalen hoe moet worden omgegaan met actuele uitdagingen zoals grondwaterstand en piekbuien.

De woningmarkt is volgens haar te veel overgedragen aan de markt. Door liberalisering en decentralisatie zijn corporaties zich noodgedwongen gaan gedragen als bedrijf. Hierdoor is volkshuisvesting tot verdienmodel gemaakt, met als gevolg een woningcrisis.

Gebrek aan visie remt ontwikkeling

Ruimtelijke ordening zou de verbindende schakel moeten zijn tussen schaarse ruimtelijke claims, maar is jarenlang verwaarloosd. Daardoor ontstaan spanningen en stagnaties, bijvoorbeeld bij woningbouw zonder goede ov-verbinding. Vooruitgang vereist nationale en regionale regie, duidelijke langetermijnvisies en bijbehorende middelen.

Maatschappelijke opgaven

Maatschappelijke opgaven, zoals hoge parkeernormen, eenzaamheid, dubbele vergrijzing en ontgroening, maken het ontwikkelen van vitale, gemengde wijken complexer. Tegelijkertijd zal de woningbehoefte de komende jaren veranderen: na de babyboomgeneratie komen veel woningen en kapitaal vrij, maar bij verdere bevolkingsgroei door arbeidsmigranten, kenniswerkers en studenten blijft woningbouw noodzakelijk. Wonen draait dan vooral om leefbaarheid: voorzieningen, openbare ruimte en sociale interactie.

Architecten en ontwikkelaars moeten rekening houden met flexibiliteit en levensloopbestendigheid. Gebiedsontwikkeling gaat steeds meer over het organiseren van gemengde wijken binnen strakke financiële kaders. In Nederland is dit lastiger door schaarste, in tegenstelling tot landen als Oostenrijk of Zwitserland waar prijzen en huren meer gereguleerd zijn.

Lessen uit het verleden

Agricola ziet parallellen met de wederopbouwperiode na de oorlog. Toen leidde urgentie tot samenwerking, visie en innovatie. Tegenwoordig ontbreekt het aan overheidsleiderschap en langetermijnbeleid, waardoor de bouwproductie stokt en kansen blijven liggen.

Bron: Stedebouw & Architectuur - 7 juli 2025
Foto: Florian de Graaf (Unsplash)